Type AardlekSchakelaar

Werking en gebruik van Aardlekschakelaars

 
Tegenwoordig is het gebruik van aardlekschakelaars in woningen verplicht. En dat is niet voor niks. Aardlekschakelaars geven extra veiligheid voor de gebruiker (vaak leken) van de elektrische installatie.
 
Alle stromen zijn in principe wisselstromen. De werking van aardlekschakelaars is gebaseerd op dit principe. Ook een gelijkgerichte wisselstroom heeft een wisselstroomcomponent.
 
Aardlekschakelaars spreken aan bij een verschilstroom, en beveiligen de installatie daardoor tegen onbedoelde lekstromen. De eerste aardlekschakelaars zijn van het type AC en spreken aan door een gedefinieerde verschilstroom.

Zowel een type AC als een type A aardlekschakelaar heeft een ringkern waarop wikkelingen zitten waardoor de stromen naar het te beveiligen circuit lopen en een wikkeling waarin een spanning wordt opgewekt als er een verschil is tussen de stroom die de ene kant op gaat en de stroom die terugkomt. 

Er zijn verschillende typen aardlekschakelaars, type A, type AC, type B en High Immunity. Deze typen zijn er in twee uitvoeringen: Elektromagnetische en Elektronische aardlekschakelaars.
 

 

Wat is een aardlekschakelaar type A?

Zuiver sinusvormige wisselstromen zijn goed meetbaar. Door de opkomst van elektronische apparatuur komen zuivere sinusvormige wisselstromen in de praktijk niet meer voor. Een type AC aardlekschakelaar reageert zeer onvoorspelbaar op deze stromen.
 

Vandaar dat je verplicht bent om alleen type A aardlekschakelaars toe te passen (en dus geen type AC).

 
Type A aardlekschakelaars reageren namelijk wel op gelijkgerichte wisselstromen en “gewone” wisselstromen. Als de verwachte lekstromen een gelijkstroomcomponent hebben van meer dan 6mA, raakt de ringkern in de aardlekschakelaar verzadigt en werkt deze niet meer. Hierdoor is de werking niet meer gegarandeerd. Er zijn aardlekschakelaars op de markt die nog wel functioneel zijn bij 6mA, echter dit is (nog) geen verplichting.
 
 
De kern in de aardlekschakelaar functioneert als een transformator met drie wikkelingen. Het magnetische veld in de kern is de som van de heengaande stroom en de terugkerende stroom. Dit magnetisch veld wekt in het type AC aardlekschakelaar direct een stroom op die een elektromagneet aanstuurt en vervolgens een pal beweegt die de aardlekschakelaar schakelt.
 
In een type A aardlekschakelaar zit tussen de meetspoel en de elektromagneet een elektronische schakeling die het verschil tussen de werkelijke stroom en een sinusvormige stroom compenseert zodat de aardlekschakelaar op de juiste waarde van de lekstroom aanspreekt.

 

---

Dit is een 360 graden video van hoe de Schneider Electric Aardlek schakelaar er uit ziet! 

 

 

---

 

Wat is een aardlekschakelaar type B?
 

Wij krijgen vaak de vraag: is een aardlekschakelaar type B nodig? Indien in een gedeelte van de installatie meer dan 6mA DC lekstroom kan lopen, moet je dat deel beveiligen met een aardlekschakelaar van het type B. Het type B aardlekschakelaar is een combinatie van type A en heeft een extra meetcircuit om DC stromen te kunnen meten.
 
Het dubbel meetcircuit en het feit dat type type nog weinig wordt toegepast maakt dat een type B aardlekschakelaar prijzig is. Ze zijn wel verplicht om PV eindgroepen en eindgroepen voor het laden van elektrische voertuigen te beveiligen.
In beide gevallen mag echter van een type B worden afgezien als er een garantie is dat de lekstromen die kunnen gaan lopen een DC component hebben die kleiner is dan 6 mA, de zogenaamde 6mA verklaring.

Een type B aardlekschakelaar is dus een combinatie van een type A aardlekschakelaar en een extra meetcircuit om DC stromen te detecteren.
 

Wat zijn de verschillen tussen een aardlekschakelaar type A, type AC, type B en High immunity?

In onderstaande tabel zie je welk types aardlekschakelaars veel voorkomen. Elk type aardlekschakelaar detecteert de sinusvormige foutstroom in sinusvormige wisselstromen (AC). In een nieuwe elektrotechnische installatie pas je het type AC niet meer toe. In huishoudelijke installaties komt het type A het vaakst voor. Dit type detecteert de sinusvormige foutstroom en tevens de fouten in de pulserende gelijkstroom.

Echter zie dat door de toename van nieuwe installaties met elektronische apparatuur (DC), zoals de elektrische auto detectie van sinusvormige stromen niet meer voldoende is. In die gevallen heb je een type B nodig. De keuze van de juiste aardlekschakelaar is belangrijk om gevaarlijke situaties in elektrotechnische installaties zoveel mogelijk uit te sluiten. 

Een één fase groepenkast heeft een eenfase aardlekbeveiliging. In een driefase groepenkast kun je zowel eenfasae als driefase aardlekschakelaar gebruiken. Een eenfase aardlekbeveliging is vaak 2 module breed en een driefase aardlekschakelaar is vaak 4 modules breed, maar bijvoorbeeld de fabrikant SEP heeft beide ook in een smalle variant. Klik hier voor de smalle SEP aardlekschakelaar: klik hier.
 

Kenmerk	Type A	Type AC	Type B	Type High Immunity
Geschikt voor detectie van:	Wisselstroom (AC) + pulserende gelijkstroom (DC)	Alleen wisselstroom (AC)	Wisselstroom (AC), pulserende gelijkstroom (DC) en zuivere gelijkstroom (DC)	Wisselstroom (AC) + hoge immuniteit tegen storingen
Toepassing	Apparaten met elektronische componenten, zoals wasmachines, zonnepanelen	Standaard huishoudelijke toepassingen	Complexe installaties met DC-componenten, zoals laadpalen voor elektrische voertuigen, industriële omvormers	Installaties met hoge storingsgevoeligheid, zoals industriële machines en medische apparatuur
Storingsgevoeligheid	Gemiddeld	Laag	Laag, zelfs bij zuivere DC-lekken	Zeer laag, ontworpen om storingen en ongewenste uitschakelingen te voorkomen
Maximale lektolerantie	30 mA, 100 mA of 300 mA	30 mA, 100 mA of 300 mA	30 mA, 100 mA of 300 mA	30 mA, 100 mA of 300 mA
Geschikt voor	Huishoudelijke apparaten met vermogensregelingen, zoals dimmers en frequentieregelaars	Eenvoudige elektrische circuits	Zonnepanelen, frequentieomvormers, EV-laadstations	Industrie, gevoelige apparatuur, medische toepassingen
Kosten	Gemiddeld	Laag	Hoog	Hoog
Voorbeelden	Zonnepaneelinstallaties, airconditioners	Standaard verlichting en stopcontacten	EV-laadstations, liftinstallaties	Industriële productie, ziekenhuizen

 

Regelmatig testen van aardlekschakelaars voorkomt problemen
 

Om de veiligheid van aardlekschakelaars te borgen, moeten aardlekschakelaars regelmatig worden getest. Lees meer in ons artikel over het testen van aardlekschakelaars, Lees meer.

Let er op dat de installatie spanningsloos moet zijn op het moment dat je werkzaamheden aan de groepenkast verricht, hiermee voorkom je gevaarlijke situaties met elektrische stroom.

De aardlekschakelaar, oftewel de aardlekbeveiliging moet regelmatig worden getest op de goede werking. Het periodiek beproeven kan van levensbelang zijn en maakt daarom onderdeel uit van de inspecties aan elektrische installaties. De resultaten van deze metingen roepen nog wel eens vragen of onduidelijkheden op, omdat er een grote diversiteit aan type aardlekbeveiligingen is, lees meer in ons artikel over de resultaten van de metingen, lees het artikel over de resultaten van de metingen.